ကယားပြည်နယ်သည် မြန်မာနိုင်ငံတွင်အငယ်ဆုံးပြည်နယ်ဖြစ်သော်လည်း ဇီဝမျိုးစုံကွဲပြားမှု အလွန်များပြားပြီး အံ့သြဖွယ်ခရီးသွားအတွေ့အကြုံများစွာကိုလည်း ရရှိနိုင်ပါသည်။ နှစ်ပေါင်း ၅၀ ခန့် ခရီးသွားများ မသွားလာနိုင်ခဲ့သည့်ပြည်နယ်မှာ စစ်မှန်မှုများဖြင့်တောက်ပနေပြီး လူအများသိရှိခြင်း မရှိသေးသည့် မြန်မာနိုင်ငံ၏ သဘာဝရတနာများကိုတွေ့မြင်ခံစားနိုင်ရန်အတွက် ခရီးသွားများ ဝင်ရောက်နိုင်ရန်ပြန်လည်ဖွင့်လှစ်ထားပါသည်။ ကယားပြည်နယ်တွင်မတူညီသည့် တိုင်းရင်းသား မျိုးနွယ် (၉) မျိုး နေထိုင်ပြီး ပြည်နယ်ငယ်လေးအတ်ငင်းမှခရီးသွားဧည့်သည်များအတွက် ယဉ်ကျေးမှု နှင့် အမွေအနှစ်များကို လေ့လာနိုင်ရန်အခွင့်အရေးများစွာရရှိစေမှာဖြစ်ပါသည်။ အထင်ရှားဆုံး မျိုးနွယ် စုများမှာ ကယားနှင့် ကယန်းလူမျိုးတို့ဖြစ်ပါသည်။ ကယားလူမျိုးများမှာ တောက်ပသည့် အနီရောင် ခြုံထည်များကို ဝတ်ဆင်ကြပြီး ကယန်းလူမျိုးများမှ လည်ပင်းတွင်ကြေးကွင်းများဝတ်ဆင်ကြပါသည်။ မြို့ငယ်လေးမှ ဒေသခံတို့၏ နွေးထွေးပျူငှာ ဧည့်ဝတ်ကျေပွန်မှုနှင့် လူထုအခြေပြုခရီးသွားလုပ်ငန်း မှတဆင့် တိုင်းရင်းသားများနှင့် မမေ့နိုင်သည့်အတွေ့အကြုံများကို ရရှိစေမည်ဖြစ်ပါသည်။ ဒေသခံများ မှ သူတို့၏ ကျွမ်းကျင်မှုအမျိုးမျိုးကို ခရီးသွားဧည့်သည်များအား ပြသပေးကြပါသည်။
ကယားပြည်နယ်တွင် ကယား၊ ကယန်း၊ ဘရီ၊ လထနှင့် ရင်ဘော် လူမျိုးစုများရှိပါသည်။ ဗုဒ္ဓ ဘာသာ၊ ခရစ်ယာန်ဘာသာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်မှုများလည်းရှိပါသည်။ ကယားလီစကား၊ မြန်မာ/ ဗမာ စကားနှင့် အင်္ဂလိပ်စကား(အနည်းငယ်) ကို ပြောဆိုကြပါသည်။
ကယားပြည်နယ်မှာ မြန်မာနိုင်ငံအရှေ့ဘက်တွင်ရှိပြီး တောင်ထူထပ်ပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်၊ ကရင်ပြည်နယ်နှင့်ထိုင်းနိုင်ငံတို့ဖြင့်ထိစပ်နေပါသည်။ ပြည်နယ်မှာ ဧရိယာ ၁၁၇၃၁.၅ စတုရန်းကီလို မီတာ (သို့) ၄၅၂၉.၆ စတုရန်းမိုင်ကျယ်ဝန်းပါသည်။ ကုန်းမြင့်ဒေသများမှာ ယေဘုယျအားဖြင့် စွတ်စို ပြီး အပူချိန်လျော့နည်းကာ အနိမ့်ပိုင်းဒေသများမှာ အပူပိုင်းမုတ်သုန်ရာသီဥတုဖြစ်ပါသည်။
ကယားလူမျိုးများမှာ နတ်ကိုးကွယ်ယုံကြည်ကြပါသည်။ ကယားပြည်နယ်အတွင်း လောပိတ ဆည်တွင်ရေအားလျှပ်စစ်စက်ရုံရှိပါသည်။ ကယားအမျိုးသမီး(ကရင်နီ)များမှာလည်ပင်းတွင် ကြေးကွင်း များ ဝတ်ဆင်လျှက်ရှိကြပါသည်။
ရှမ်းတိုင်းရင်းသားများသည် ကယားပြည်နယ်၏မြို့တော်ကိုရွှေတောင်နှင့် သီရိမင်္ဂလာ တောင်တော်တို့၏အလယ်တွင်တည်ရှိသည်ကို အစွဲပြု၍ လွိုင်ကော်မြို့ (လွိုင်- တောင် ၊ ကော်(ခေါ်)- ခွဲခြားခြင်း)ဟုခေါ်ဆိုခဲ့ကြသည်။ လွိုင်ကော်မြို့သည် မြို့တစ်မြို့လုံး၏မျက်စိပသာဒဖြစ်ဖွယ် ရှုမျှော်ခင်း များအား ကြည့်ရှုခံစားနိုင်သည့် နေရာတစ်ခုဖြစ်သော သီရိမင်္ဂလာ တောင်ကွဲစေတီတော်ကြောင့် နာမည် ကျော်ကြားပါသည်။ ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များမှာ လွိုင်ကော်မြို့တွင် သမိုင်းဝင်နေရာများ၊ ခရစ်ယာန် ဘုရားကျောင်းများကို စည်ကားလှသည့် ဈေးများအတွင်း ရိုးရာလက်မှုပစ္စည်းများကို လေ့လာကြည့်ရှု နိုင်ရန်အတွက် လွိုင်ကော်မြို့သို့ လာရောက်လည်ပတ်ကြပါသည်။
လွိုင်ကော်မြို့၏အထင်ကရနေရာတစ်ခုဖြစ်သောတောင်ကွဲစေတီသည် စေတီပုထိုးပေါင်းများစွာ တည်ထားသည့်နေရာတစ်ခုဖြစ်သောသီရိမင်္ဂလာတောင်ထိပ်တွင်တည်ရှိပါသည်။ အမြင့် ပေ ၃၈၇ ပေ ရှိသော သီရိမင်္ဂလာတောင်တော်ထိပ်တွင်တည်ရှိပြီး ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များအား မြို့ပြမြင်ကွင်းနှင့် တောင်ပေါ်ရှုမျှော်ခင်းများကို မျက်စိတစ်ဆုံးကျယ်ပြောလှသည့် စွဲမက်ဖွယ်ရာ မြင်ကွင်းအား ပေးစွမ်း နိုင်ပါသည်။တောင်ကွဲတောင်ဟုခေါ်ဆိုကြသောအဆိုပါနေရာတွင်သီးခြားစီတည်ရှိနေသော တောင်ထွဋ် များပေါ်တွင် စေတီပုထိုးများစွာကို ဖူးမျှော်နိုင်ပါသည်။
ပန်ပက်ရွာတွင်နေထိုင်ကြသောကယန်းလူမျိုးများနှင့်လည်တံရှည်အမျိုးသမီးများသည် ငယ်စဉ် ကတည်းက လည်ပင်း၌ကြေးကွင်းများကဝတ်ဆင်ကြသဖြင့် လည်တံများရှည်လာကြပါသည်။ အချို့ သောအမျိုးသမီးများမှာခြေထောက်တွင်လည်း ကြေးကွင်းများဝတ်ဆင်ကြပြီး အရွယ်ရောက်လာတာ နဲ့အမျှ ကြေးကွင်းများဝတ်ဆင်မှုနည်းပါးလာကြပါသည်။ ဖယ်ရှားလိုက်သော ခြေစွပ်ကြေးကွင်းများ အား လူထုအခြေပြုခရီးသွားလုပ်ငန်းစီမံချက်ကဏ္ဍတွင် လက်ဝတ် အဆင်တန်ဆာများအဖြစ် ပြန်လည် ပြုလုပ်ပြီးရောင်းချကြသည်။
အဆိုပါရွာလေးတွင် ဒေသခံများ၏ ကယားအဝတ်အထည်များကို ရိုးရာအတိုင်း ယက်လုပ်ကြ ပုံ နှင့်ရိုးရာဂီတတူရိယာများပြုလုပ်ဖန်တီးမှုကို မျက်မြင်ကိုယ်တွေ့လေ့လာနိုင်ပါသည်။ တနီးလာလဲ့ရွာ တွင် မျိုးနွယ်စုကိုကိုယ်စားပြုသော အရုပ်များဖြင့် ထုလုပ်ထားသောတိုင်များရှိပြီး ဒေသခံနတ်ဆရာ များမှ ရွာသူရွာသားများအား၎င်းတို့၏ကြိုတင်ခန့်မှန်းချက်နိမိတ်များနှင့်ကံကြမ္မာများအား ဟောပြော ရာတွင်သုံးလေ့ရှိသည့် ရွာခန်းမကြီးတစ်ခုလည်းရှိပါသည်။
ကန်ခုနစ်ဆင့်သို့သွားရာလမ်းတွင် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသည်များသည် လွိုင်ကော်မြို့၏ ရင်ခုန် စိတ်လှုပ်ရှားဖွယ် အလှအပများကိုခံစားနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါကန်မှာ တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်စပ်နေသောရေလက်ကြားခုနစ်ခုရှိသည့် ရေကန်ခုနစ်ကန်ဖြင့် ဖြစ်တည်လာခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ရေကန်ဘေးတွင် တည်ရှိနေသော တောင်တန်းများ၏ရှုမျှော်ခင်းသည်ကန်ရေပြင်ထက်တွင်ပြန်လည်ထင်ဟပ်နေသည်မှာ အဆိုပါအရပ်ဒေသသို့ လာရောက်လည်ပတ်သော ကမ္ဘာလှည့် ခရီးသည်များအတွက် အေးချမ်းသာယာ ပြီး ငြိမ်းချမ်းသောစိတ်ခံစားမှုကို ဖန်တီးပေးစွမ်းနိုင်ပါသည်။ အဆိုပါကန်သို့ မော်တော်ကားသို့မဟုတ် ဘတ်စ်ကားဖြင့် သွားရောက်လည်ပတ်နိုင် ပါသည်။
ၾကတ္ဂူ သို႔မဟုတ္ ဝိဉာဥ္မ်ားႏွင့္ပရေလာကသားမ်ားခိုေအာင္းရာဂူသည္ ပေဟဠိဆန္ေသာ ဂူမ်ားအား ရွာေဖြစူးစမ္းလိုသည့္ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားမ်ာအားစူးစမ္းေလ့လာသည့္ အေတြ႕အႀကဳံတစ္ခု ကိုေပးစြမ္းႏိုင္ပါသည္။ အဆိုပါဂူသည္ အေႏွာင့္အယွက္ကင္းၿပီး တိတ္ဆိတ္ၿငိမ္သက္ပါသည္။ အဆိုပါ ထုံးေက်ာက္ဂူတြင္ လြန္ခဲ့ေသာႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာက လူမ်ိဳးစုမ်ားထားရွိခဲ့သည္ဟုယူဆရေသာ ပ်က္စီးေနသည့္ သစ္သားထြင္းေခါင္းတလားမ်ားလည္းရွိပါသည္။ ေဒသခံမ်ားမွာအဆိုပါဂူအတြင္းမွ လင္းႏို႔မစင္ မ်ားကို ဓာတ္ေျမၾသဇာအျဖစ္ စုေဆာင္းၾကပါသည္။
လွိုင်ကော်မြို့တောင်ဘက်ပိုင်းတွင် ဒီမောဆိုးဈေးကိုတွေ့နိုင်ပါသည်။ ဈေးအတွင်း ရောင်းချ သည့် ရိုးရာအတိုင်းဆန်ဖြင့်ချက်လုပ်သည်ခေါင်ရည်မှာနာမည်ကြီးပါသည်။ ဈေးသည်များသည် ရင်းနှီး ဖော်ရွေကြပြီး ၎င်းတို့၏ခေါင်ရည်များနှင့် တခြားသောနိုင်ငံများတွင် မတွေ့နိုင်သော တစ်မူထူးခြား သည့် မက်ခါသီးမှုန့်ပါဝင်သည့် ကယားဝက်အူချောင်းနှင့် အသားလုံးကဲ့သို့သော ဒေသအစားအစာများ ကို မြည်းကြည့်ရန် ဧည့်သည်များကိုအမြဲဖိတ်ခေါ်ကြသည်။
ရိုးယားအထည်ယက်လုပ်ခြင်းနှင့် သဘာဝအတိုင်းဆေးဆိုးသည့်နည်းလမ်းများကို လေ့လာချင် သော ဧည့်သည်များအတွက် ယက်ကန်းစင်တာနှင့် သဘာဝသီးနှံဥယျာဉ်များတွင် လေ့လာနိုင်ပါသည်။ ယက်ကန်းစင်တာမှ ကျွမ်းကျင်ပညာရှင်နှင့် သင်တန်းဆရာက ယက်ကန်းယက်သည့် အနုပညာနှင့် သဘာဝအရောင်ထုတ်လုပ်ခြင်းကို အသေးစိတ်စိတ်ဝင်စားဖွယ် ပြသလိမ့်မည်ဖြစ်ပါသည်။ ဧည့်သည် များသည် ပိတ်စအထည်များကိုဆေးဆိုးခြင်း၊ ကယားလုံချည်ယက်လုပ်သည့်နည်းလမ်း အမျိုးမျိုးကို ကြည့်ရှုနိုင်ခြင်းနှင့် အမှတ်တရလက်ဆောင်ပစ္စည်း ကဲ့သို့သော ယက်ကန်းထည်များကို လေ့လာကြည့်ရူ နိုင်ပါသည်။
ထိုင်တော်မှု ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော် ၁၀ ဆူရှိသည့် အောင်သပြေဂူအား ထီးစဲခါးရေတံခွန် အနီး နားတွင်တွေ့နိုင်ပါသည်။ ခမ်းနားလှသည့် ကျောက်စက်ပန်းစွဲ နှင့် ကျောက်စက်မိုးမျှော်များ ဖြစ်ပေါ် နေမှုမှာ ဂူအတွင်းပိုင်းရှိ ဗုဒ္ဓရုပ်ပွားတော်များနှင့်တွဲဆက်နေမှုမှာ အံ့သြဖွယ်ခရီးစဉ်တစ်ခုအဖြစ် ဖြစ်ပေါ် စေပါသည်။ အမြီးတိုမျောက်များကိုလည်း အနီးနားပတ်ဝန်းကျင်တွင် တွေ့နိုင်ပါသည်။ ဂူသို့ သွားလည် ခြင်းအပြင် ဧည့်သည်များသည် အနီးပတ်ဝန်းကျင်ရှိရွာများသို့ လည်ပတ်နိုင်ခြင်းနှင့် ဒေသခံလူမျိုးတို့ ၏ လူနေမှုဘဝကို လေ့လာနိုင်ပါသည်။
လွယ်တမှုဂူအား ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည့် စိတ်ဝင်စားဖွယ်နောက်ကွယ်ဖြစ်ရပ်တစ်ခုရှိပါသည်။ ဒဏ္ဍာရီအရ ဒေသခံတစ်ဦးသည် သူ၏အိပ်မက်ကိုအခြေခံ၍ ဂူအားရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ၎င်းရှာဖွေ တွေ့ရှိခဲ့စဉ်ကတည်းက တည်ထားပြီးသော ဘုရား ၁၅ ဆူနှင့် ရုပ်ပွားတော် ၂၅၄ ဆူ အား ဂူထဲတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပါသည်။ ဘုရားပုထိုးများတည်ရှိရည်ရွယ်ချက်မှာဒေသခံများ၏ ကျန်းမာရေးနှင့် ကြီးပွား ချမ်းသာရေးအတွက်ဖြစ်ပါသည်။
ပွဲတော်သည် ဗြိတိသျှအင်ပိုင်ယာကို ဆန့်ကျင်တော်လှန်ခဲ့သည့် ကယားလူမျိုးခေါင်းဆောင်များ ၏လက်အောက်ခံဘဝမှ လွှတ်မြောက်ရန်ပြုလုပ်ခဲ့ကြသော ကယားလူမျိုးခေါင်းဆောင်များ၏ ရုန်းကန် လှုပ်ရှားမှုများကို သတိရခြင်းအနေဖြင့် ကျင်းပပါသည်။ နှစ်စဉ်နှစ်တိုင်း နှစ်အစပိုင်းတွင် ၁၀ ရက် ကျင်းပပြီး ဒေသခံများသည် ရိုးရာကပွဲများ၊ စင်ပေါ်တွင် ဖျော်ဖြေမှုများ၊ အလှအပပြိုင်ပွဲများ၊ အပြေး ပြိုင်ပွဲများ၊ အားကစားပြိုင်ပွဲများနှင့် တခြားသော ဖျော်ဖြေမှုအစီအစဉ်များတွင်ပါဝင်ရန် လွိုင်ကော်နှင့် ကန်ဒန်ဝတီတို့တွင် စုစည်းခြင်းဖြစ်သည်။
မြန်မာနိုင်ငံတွင် ဒုတိယအကျော်ကြားဆုံးပွဲတော်ဖြစ်ပြီး ဗုဒ္ဓမြတ်စွာဘုရား နတ်ပြည်မှ ဆင်းသက်သည့် ရတနာစောင်းတန်းကို ကိုယ်စားပြုရန် ဒေသခံတို့မှ အဆောက်အဦးများ၊ အိမ်များနှင့် လမ်းများတွင် ဆီးမီး၊ ဖယောင်းတိုင်များ ထွန်းညှိပူဇော်ခြင်းဖြစ်ပါသည်။ ခရီးသွား ဧည့်သည်များသည် မီးထွန်းထားသော လမ်းပေါ်တွင် လမ်းလျှောက်ခြင်း (သို့) ဇာတ်ပွဲများ ကြည့်ရူခြင်း (သို့) မြန်မာ့ရိုးရာဂီတပြပွဲများကို ကြည့်ရူနိုင်ပါသည်။
ဧပြီလတွင်ကျင်းပပြီးမြန်မာနိုင်ငံတွင်အကြီးဆုံးပွဲတော်ဖြစ်၍ ခရီးသွားများအားသူတို့ကိုယ်တိုင် ပါဝင်ဆင်နွဲရန် ဆွဲဆောင်နိုင်သောပွဲတော်ဖြစ်ပါသည်။ မိသားစုများစုစည်း၍ အစားအစာများ ပြင်ဆင် စားသောက်ခြင်း၊ တစ်ဦးနှင့်တစ်ဦးဝေငှပေးခြင်းတို့ပြုလုပ်ကြပါသည်။ အများမျှော်လင့်နေသည့် ထို ပွဲတော်တွင် ဒေသခံတို့သည် ၎င်းတို့၏ခန္ဓာကိုယ်၊ မကောင်းသည့်စိတ်နှင့် နှစ်ဟောင်းမှအညစ်အကြေး များကို ရေဖြင့်ဆေးကြောခြင်းဖြစ်ပါသည်။