တောင်ကြီးမြို့သည် ရှမ်းပြည်နယ်၏အဓိကမြို့တော်ဖြစ်ပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်သည် ပုဂံ မင်းဆက်များလက်ထက်အတွင်း တည်ထောင်ခဲ့သော ပြည်နယ်တစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှမ်းလူမျိုး တို့သည်ရှမ်းပြည်နယ်ဟု ခေါ်ဆိုခြင်းထက် “မောင်တိုင်”ဟုခေါ်ဆိုခြင်းကို ပိုနှစ်သက်၍ ရှမ်းဟူ သောစကားလုံးအစား “တိုင်”သို့မဟုတ် “ဒိုင်း”ဟူ၍ သူတို့၏အမည်များတွင် အမြတ်တနိုး သုံးစွဲကြသည်။ ထိုင်းလူမျိုးများသည် ရှမ်းလူမျိုးများကို “တိုင်ရိုင်”သို့မဟုတ် “ရှမ်းကြီး”ဟူ၍ ခေါ်ကြသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်၌နေထိုင်သော ဒုတိယအများဆုံးလူမျိုးစုမှာ ဝလူမျိုးတို့ဖြစ်သည်။ ဝလူမျိုးတို့သည် ရှေးအခါကလှံ၌လူ၏ဦးခေါင်းအား ချိတ်ဆွဲထားသော အလေ့အထကြောင့် ရှမ်းတောင်တန်းနှင့် ဝေးကွာသောဒေသတွင် နေထိုင်သောသူများပင် ၎င်းတို့အား ကြောက်ရွံ့ ကြသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်၏တောင်တန်းများ ဝန်းရံနေသော မြင်ကွင်းနှင့် ရှမ်းပြည်နယ်အတွင်း ဖြတ်သန်းစီးဆင်းနေသော သံလွင်မြစ်တို့၏အလှသည် မြင်သူတိုင်းအတွက် ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် ကောင်းလှပါသည်။ ရှမ်းပြည်နယ်သည် ကမ္ဘာလှည့်ခရီးသွားဧည့်သည်တို့ လက်လွှက်မခံသင့် သော အလွန်တရာလှပသည့် လိုဏ်ဂူများတည်ရှိရာ နေရာဌာနတစ်ခုအဖြစ် ကျော်ကြားလှသည်။

ရှမ်းပြည်နယ်တွင် ပအို့၊ ပလောင်၊ လီဆူး၊ လားဟူ၊ အခါ၊ ကိုးကန့်နှင့် အင်းသားစသည့် လူမျိုးစုများ စုပေါင်းနေထိုင်ကြသည်။ ကိုးကွယ်သောဘာသာများမှာ ဗုဒ္ဓဘာသာ၊ ခရစ်ယာန် ဘာသာ၊ ဟိန္ဒူဘာသာ၊ အစ္စလာမ်ဘာသာနှင့် နတ်ကိုးကွယ်မှုတို့ရှိသည်။ ဒေသခံများသည် မြန်မာဘာသာစကားအပြင် ထိုင်းဘာသာစကားနှင့် ဆင်တူသောရှမ်းစကားဖြင့် ပြောဆိုဆက်ဆံ ကြသည်။

ထမ့်စမ်းဂူ သည် ပင်လယ်ရေမျက်နှာပြင်အထက်(၁၈၀ဝ)မီတာ၊ တောင်ကြီးမြို့မှ (၄၈)ကီ လိုမီတာအကွာတွင်တည်ရှိပြီး ဦးပဉ္စင်းတစ်ပါးတွေ့ခဲ့သော ကြီးမားထည်ဝါလှသည့် ထုံးကျောက် ဂူတစ်ဂူဖြစ်ပါသည်။ ဂူအမြင့်မှာ ၁၀ပေရှိကာဂူထဲတွင် နှစ်သန်းပေါင်းများစွာ အချိန်ယူဖြစ်ပေါ် လာရသော အလွန်လှပသည့်ကျောက်စက်ပန်းဆွဲ၊ ကျောက်စက်မိုးမျှော်များဖြင့် ပြည့်နက်နေပါ သည်။ ထို့ကြောင့် ဤရှားပါးထူးခြားလွန်းသည့် ထမ့်စမ်းဂူသည် ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းမှ ခရီးသွားများ နှင့် လိုဏ်ဂူပညာရှင်များ၏ စိတ်ဝင်စားရာနေရာတစ်ခုဖြစ်ပါတော့သည်။

မွန်တဝဂူ သည် လွန်ခဲ့သောနှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာက တောင်နံရံပေါ်တွင် ဖြစ်ပေါ်ခဲ့ သောဂူဖြစ်ပါသည်။တောင်ကြီးမြို့မှ (၃)ကီလိုမီတာအကွာတွင်တည်ရှိပြီး ကားဖြင့် အလွယ် တကူသွားရောက်နိုင်ပါသည်။ ဗုဒ္ဓဆင်းတုတော်ပေါင်း(၁၀ဝဝ)ကျော်ရှိ၍ ဂူအဝင်ဝသည် ကျဉ်း မြောင်းကာ အထဲတွင်နက်စောက်ကျယ်ပြန့်သွားသည်။ ဂူအနက်မှာလည်း တိုင်းတာနိုင်ခြင်းမရှိ သေးသောကြောင့် လည်ပတ်ရန်စိတ်ဝင်စားစရာကောင်းသောဂူဖြစ်ပါသည်။