Mon เป็นรัฐใน Myanmar ซึ่งครอบคลุมพื้นที่แคบ ๆ ตั้งอยู่ระหว่างรัฐ Kayin ไปทางทิศตะวันออกและทะเล Andaman ไปทางทิศตะวันตก อาณาจักร Mon ที่ได้มีการบันทึกไว้เป็นครั้งแรกนั้นน่าจะมาจากอาณาจักร Dvaravati ซึ่งเจริญรุ่งเรืองอยู่ราวๆ ช่วงปี 1024 ก่อนคริสศักราชจนกระทั่งเมืองหลวงของพวกเขาถูกโจมตีโดยอาณาจักร Khmer ชาวอังกฤษเข้ามายึดครองเขตนี้ในปี 1824 หลังจากสงคราม Anglo-Burmese ครั้งที่หนึ่ง คน Mon ช่วยชาวอังกฤษในสงครามเพื่อเป็นการตอบแทนสัญญาของผู้นำของพวกเขาเมื่อ Burma พ่ายแพ้ ชาว Mon จำนวนหลายพันคนได้อพยพมาที่สยามก่อนหน้านั้นแต่ได้เดินทางกลับไปที่บ้านเกิดในช่วงการปกครองของอังกฤษ อย่างไรก็ตาม คำมั่นสัญญาที่เคยให้ไว้มิได้เกิดขึ้นแต่อย่างใดและ Mon ดำรงอยู่ในฐานะรัฐอาณานิคมของอังกฤษ รัฐ Mon มีภูมิอากาศแบบร้อนชื้นเนื่องจากตั้งอยู่ใกล้กับทะเล ขณะนี้รัฐ Mon มีเมืองซึ่งมีชื่อเสียงโดดเด่นประมาณ 8 เมืองกับอีกสองเกาะ ที่นี่คือ บ้านของชาว Mon ที่เป็นกลุ่มชาติพันธุ์ของรัฐ ชาว Mon เป็นกลุ่มชาติพันธุ์แรกๆ ที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ กล่าวกันว่าชาว Mon คือ คนกลุ่มแรกๆ ที่อาศัยอยู่ในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้
เชื้อสาย – Mon, Bamar, Anglo-Burmese, Chin, Kachin, Kayin, Rakhine, Shan, Burmese-Thaiภาษาพูด – Mon, Kayin, Bamar ศาสนาที่นับถือ – ศาสนาพุทธ, ศาสนาคริสต์
สภาพภูมิอากาศ – ภูมิอากาศเแบบร้อนชื้นพรมแดนของรัฐติดต่อกับ – รัฐ Kayin, ทะเล Andaman, เขต Bago, เขต Tanintharyi และประเทศไทยขนาดพื้นที่ – 12,296.6 ตารางกิโลเมตร/4,747.7 ตารางไมล์
เมืองหลวงของรัฐ – Mawlamyine บ้านของชาว Mon ด้วยจำนวนประชากร 2.05 ล้านคน (ปี 2014)เพลิดเพลินไปกับความงดงามตามธรรมชาติอันน่าทึ่งในหมู่เกาะที่ไม่ยังมีผู้ใดสัมผัส
เจดีย์ Kyaik Htee Yoe รู้จักกันในชื่อ หินทองคำ สร้างขึ้นในปี 574 ก่อนคริสต์กาล เจดีย์ตั้งอยู่ห่างจากนคร Yangon 229 กม. สร้างขึ้นบนก้อนหินมนใหญ่ซึ่งตั้งตระหง่านบนขอบหน้าผาสูงชัน โดยสูงจากระดับน้ำทะเล 1095 เมตร ก้อนหินและเจดีย์อยู่ที่บริเวณยอดของเทือกเขา KyaikHteeYoe ถือเป็นสถานที่แสวงบุญทางศาสนาพุทธที่สำคัญที่สุดเป็นลำดับที่สามใน Myanmar ตามหลังเจดีย์ Shwedagon ในนคร Yangon และเจดีย์ Mahamuni ในเมือง Mandalay
เจดีย์ Kyaik Paw Law ตั้งอยู่ในเขตการปกครองท้องถิ่น Kyaikhto เป็นที่รู้จักกันดีสำหรับตัวตุ่นที่ยังมีชีวิตที่อาศัยอยู่บนพระพักตร์ของพระพุทธรูปซึ่งมีการติดทองคำเปลว พระเนตรของพระพุทธรูปนั้นดูมีชีวิตชีวา โดยตำนานได้กล่าวไว้ว่ามีความพยายามในการเคลื่อนย้ายพระพุทธรูปด้วยการใช้ช้าง ม้าและผู้ชายแต่ก็ไม่สามารถขยับเขยื้อนได้ มีการกล่าวกันว่าพระพุทธรูปนั้นลอยอยู่ในน้ำและมักจะหันพระพักตร์ไปทางยังทิศทางของประเทศศรีลังกา
เชื่อกันว่าเจดีย์ Shwe Sar Yan สร้างขึ้นในศตวรรษที่ 5 ก่อนคริสต์ศักราช เป็นที่ประดิษฐานของพระบรมสารีริกธาตุจากพระทนต์ทั้งสี่องค์ของพระโคตมพุทธเจ้าและเส้นเกศาของพระ Kakusana เจดีย์ยังเป็นที่บรรจุสิ่งของพระโกณฑัญญพุทธเจ้า มรกตของพระกัสสปพุทธเจ้านอกจากนี้ยังมีพระพุทธรูปทองคำอีกหลายองค์ โครงสร้างรูปกรวยสามชั้นนี้ถือเป็นสถานที่ที่น่าสนใจในการเปิดรับทัศนะทางด้านพระพุทธศาสนา
เจดียสถานที่ตั้งอยู่ตรงข้ามกับวัดป่า Win Sein Taw Ya คือ Kyauktalone Taung เจดีย์ตั้งอยู่บนการก่อตัวเป็นเขาหินปูนที่ราบเรียบมีความน่าสนใจแห่งนี้ที่ความสูง 300 ฟุต การที่จะขึ้นไปถึงด้านบนจำเป็นต้องเดินผ่านพื้นที่สูงชัน
เจดียสถานที่ตั้งอยู่ตรงข้ามกับวัดป่า Win Sein Taw Ya คือ Kyauktalon Taung เจดีย์ตั้งอยู่บนการก่อตัวเป็นเขาหินปูนที่ราบเรียบมีความน่าสนใจแห่งนี้ที่ความสูง 300 ฟุต การที่จะขึ้นไปถึงด้านบนจำเป็นต้องเดินผ่านพื้นที่สูงชัน ดังนั้นจึงขอแนะนำให้กับผู้ที่มีร่างกายแข็งแรงเท่านั้น
60 กิโลเมตรไปทางทิศใต้ของเมือง Mawlamyine เป็นที่ตั้งของเมือง Thanbyuzayat เมืองเล็กๆ ที่มีอนุสรณ์สถานการจากไปของเชลยศึกและพลเรือน 100,000 รายที่เสียชีวิตด้วยน้ำมือของทหารญี่ปุ่นในระหว่างการก่อสร้างทางรถไฟ ‘สายมรณะ’ ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง ทางรถไฟสายนี้ถูกสร้างขึ้นเป็นภาพยนตร์มหากาพย์ ‘บริดจ์ออนเดอะริเวอร์แคว’ ในปี 1957 ซึ่งเป็นที่น่าอับอายยิ่ง
เมือง Mawlamyine คือ เมืองหลวงของรัฐ Mon เมืองแห่งนี้มีอดีตอันรุ่งโรจน์ในฐานะเมืองหลวงในอดีตของจักรวรรดิอังกฤษ เมืองให้ความสำคัญกับงานวรรณกรรมที่มีชื่อเสียงมากมาย เมืองแห่งนี้มีเสน่ห์ที่ผสมผสานพุทธศาสนาและสถาปัตยกรรมแบบโคโลเนียลได้อย่างหลากหลายซึ่งสามารถบรรยายให้เห็นภาพได้จากผลิตภัณฑ์และประเพณีในพื้นที่ เจดีย์ Kyaik Than Lan สร้างขึ้นในปีคริสต์ศักราช 875 ถือเป็นสถานที่สำคัญของเมืองนี้
Kyaik Ka Mi เป็นเมืองตากอากาศชายฝั่งในรัฐ Mon ตั้งอยู่ประมาณ 48 กิโลเมตรทางทิศใต้ของเมือง Mawlamyine ถือเป็นจุดหมายปลายทางยอดนิยมสำหรับนักท่องเที่ยวที่ตั้งตารอคอยที่จะเพลิดเพลินไปกับทะเล เมืองแห่งนี้มีชื่อเสียงจากเจดีย์ Kyaik Ka Mi Yele ซึ่งดึงดูดผู้จาริกแสวงบุญให้มาเยือนที่นี่อีกด้วย เมืองแห่งนี้ยังไม่มีผู้ใดสัมผัส เหมาะเป็นอย่างยิ่งในการหลีกหนีจากความคับคั่งจอแจและเพลิดเพลินกับความสงบสุขในช่วงสั้นๆ
หาด Setse ซึ่งมีชื่อเสียงโดดเด่นของ Myanmar เป็นหาดทรายสีน้ำตาลที่กว้างซึ่งนักท่องเที่ยวสามารถเพลิดเพลินไปกับทะเล ตั้งอยู่ 24 กิโลเมตรทางทิศใต้ของเมือง Kyaik Ka Mi และ 16 กิโลเมตรทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ของเมือง Thanbyuzayut ชายหาดเรียงรายไปด้วยต้นสนทะเลที่โบกไปมา นักท่องเที่ยวสามารถเพลิดเพลินไปกับการดื่มน้ำมะพร้าวอ่อนสดและลิ้มลองอาหารทะเลเลิศรสซึ่งมีให้บริการที่ร้านในพื้นที่
เกาะ Bilu คือ สถานที่ที่ควรค่าแก่การมาเยือนเพื่อชมวัฒนธรรม Mon ที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดีและมีลักษณะเฉพาะ เป็นเกาะขนาดใหญ่เป็นที่ตั้งของประมาณ 60 หมู่บ้าน การดำรงชีพที่พบเห็นได้มากที่สุดบนเกาะแห่งนี้คือ การทำสวนยางพาราและการทำนาข้าว นอกจากนี้ยังเป็นที่ตั้งของการอุตสาหกรรมในบ้านแบบชนบทมากมาย การเดินทางทางเรือไปยังเกาะแห่งนี้ให้ผลคุ้มค่าเนื่องจากเต็มไปด้วยผู้คนที่มีไมตรีจิตและเป็นมิตรรวมถึงความหลากหลายทางธรรมชาติ
การเดินทางทางเรือระยะใกล้ๆ ไปทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือของเมือง Mawlamyaing เป็นที่ตั้งของเกาะ Gaungsay Kyun เดิมทีมีการเรียกเกาะแห่งนี้ว่า เกาะเฮดวอชเนื่องจากมีการทำพิธีสรงพระกระยาสนานเป็นประจำทุกปีในช่วงยุค Inwa เกาะแห่งนี้ถือว่าเป็นจุดปิกนิกที่ดีในปัจจุบัน นักท่องเที่ยวสามารถเพลิดเพลินกับวันพักผ่อนแสนสบายท่ามกลางธรรมชาติได้ที่นี่
Thaton เป็นเมืองขนาดเล็กในรัฐ Mon ตั้งอยู่บนที่ราบ Tenasserim เป็นอดีตเมืองหลวงของอาณาจักร Thaton ราวช่วงศตวรรษที่ 4 ก่อนคริสต์กาลถึงช่วงปีคริสต์ศักราช 11 และถือเป็นสถานที่เกิดของพุทธศาสนานิกายเถรวาทซึ่งก่อตั้งขึ้นเมื่อราว 2,500 ปีก่อน
เทศกาลเจดีย์ Kyaikhtiyo เป็นเทศกาลแสงไฟที่จัดขึ้นเป็นพิเศษเพื่อเฉลิมฉลองที่เจดีย์ในวันพระจันทร์เต็มดวงของเทศกาล Thadingyut คนในพื้นที่มีการถวายเทียนที่จุดไฟ 9000 เล่มและดอกไม้ 9000 ดอกแด่พระพุทธเจ้าในคืนพระจันทร์เต็มดวง มีการถวายข้าว ขนมหวานและของว่างอื่นๆ แด่องค์สมเด็จสัมมาสัมพุทธเจ้าในเช้าวันรุ่งขึ้น เทศกาลนี้มักจะจัดขึ้นในเดือนตุลาคมซึ่งจะขึ้นอยู่กับปฏิทินทางจันทรคติ มีผู้เข้าร่วมจากทั้งในประเทศและต่างประเทศจำนวนหลายพันคน
เทศกาลนี้มีการเฉลิมฉลองกันทั่วประเทศในคืนพระจันทร์เต็มดวงหลังจากสิ้นสุดฤดูฝน เนื่องจากพระสงฆ์จำเป็นต้องมีจีวรใหม่หลังจากสิ้นสุดฤดูฝน ในวันพระจันทร์เต็มดวง จะมีการถวายจีวรใหม่ให้กับพระสงฆ์พร้อมกับของถวายชนิดอื่นๆ ซึ่งรวมถึงรองเท้าแตะ ร่ม บาตรทาน อาหาร ผ้าเช็ดตัว สบู่และสิ่งจำเป็นอื่นๆ
นี่คือ โอกาสที่น่าสนใจและยิ่งใหญ่ที่สุดสำหรับการสร้างความสุขในประเทศ ในช่วงเทศกาล Thingyan ผู้คนต่างรดน้ำกันและกันตามจังหวะเสียงเพลงอันไพเราะและเต้นรำที่ปะรำที่ได้รับการตกแต่ง ในช่วงวันที่มีฤกษ์งามยามดีนี้ ชาว Myanmar ได้ทำบุญกันมากมายเพื่อเป็นการนำไปสู่ชีวิตที่ดีในปีใหม่